U vind alle informatie op de site van gekooid.be, maar hieronder kunt u ook het gesprek lezen dat Knack had met initiatiefnemer Wim Geysen. Pen-Vlaanderen pakt uit met een nieuwe website voor acties rond 'gekooide' schrijvers, ook in scholen. Een gesprek met auteur-Penbestuurslid Wim Geysen over de strijd voor vervolgde collega's.
Wat is PEN-Vlaanderen precies? En wat doet het?
WIM GEYSEN: PEN-Vlaanderen is onderdeel van PEN-International, een organisatie die sinds 1921 wereldwijd auteurs, journalisten, dichters, essayisten, vertalers, theaterschrijvers en alle anderen die werkzaam zijn op literair gebied samenbrengt om te ijveren voor internationale verstandhouding, vrijheid van meningsuiting, ongehinderde doorstroming van literatuur en het bannen van iedere vorm van censuur. PEN-International heeft afdelingen in alle werelddelen en is met 144 centra in 102 landen de leidinggevende stem van het vrije woord en spreekt voor al diegenen die in hun eigen land worden doodgezwegen. De organisatie heeft raadgevende bevoegdheid binnen de Verenigde Naties en UNESCO.
U bent bestuurslid van PEN-Vlaanderen. Wat houdt dat precies in?
GEYSEN: In het bestuur van PEN-Vlaanderen werd ik aangesteld als medeverantwoordelijke voor WIPC (Writers in Prison Committee), dat in 1960 werd opgericht als antwoord op de stijgende pogingen om kritische schrijvers monddood te maken door hen op allerlei manieren onder druk te zetten, op te sluiten, te mishandelen of - in het meest extreme geval - te vermoorden.
Hoe verzamelt WIPC informatie over de onderdrukte schrijvers?
GEYSEN: WIPC kan daarvoor rekenen op talrijke bronnen: individuele getuigenissen, journalisten- en schrijversverenigingen, internationale NGO's als Human Rights Watch en Amnesty International, ambassades en andere. Alle verkregen informatie wordt nauwgezet gecontroleerd op betrouwbaarheid.
Neemt het aantal vervolgde schrijvers af met het aantal totalitaire regimes in de wereld?
GEYSEN: Het blijft een niet te onderschatten problematiek. De meest recente WIPC case-list, een document dat halfjaarlijks wordt verspreid en dat de wereldwijde problemen van vervolgde schrijvers in kaart brengt, bevat informatie over problemen in honderd landen, verspreid over de vijf werelddelen.
Vijf werelddelen? Ook in Europa?
GEYSEN: Jammer genoeg stel ik ook nu weer vast dat ook Europa in deze lijst ruimschoots aan bod komt, met onder andere casussen uit Frankrijk, Spanje en het Verenigd Koninkrijk.
Hoeveel schrijvers worden er wereldwijd dan wel vervolgd omwille van hun opvattingen?
GEYSEN: In de periode van januari tot juni 2009 werden 22 journalisten en schrijvers vermoord omwille van hun mening. Zes journalisten verdwenen spoorloos. 208 verdedigers van het vrije woord verdwenen achter de tralies. Nog eens een kleine tweehonderd wacht een rechtzaak omwille van hun overtuiging. 32 werden met de dood bedreigd. Nog eens 98 anderen werd op een andere manier het leven zuur gemaakt of fysiek aangevallen. De voorbije jaren werd de wereld opgeschrikt door de moorden op Hrant Dink en Anna Politkovskaya.
Heeft u zelf contact met vervolgde schrijvers?
GEYSEN: Ik nam deel aan twee internationale WIPC-congressen. In Oslo woonde ik toespraken bij van vervolgde schrijvers uit alle hoeken van de wereld. Met enkele van hen had ik een gesprek. Ik raakte erg onder de indruk van de toespraak van Sami Al Hajj, een Soedanees journalist van Al-Jazeera die in 2001 werd opgepakt, gefolterd en zes jaar doorbracht in Guantanamo omwille van zijn verslaggeving over de oorlog in Afghanistan. De aanklacht luidde: vermeende betrokkenheid bij terroristische activiteiten. Op geen enkel moment maakten zijn aanklagers die betrokkenheid hard. Sami Al Hajj werd vorig jaar weer vrijgelaten, zij het vele illusies armer. Zijn zoontje - geboren vlak voor zijn detentie - groeide acht jaar op zonder vader.
Jack Mapanje, literatuurprofessor uit Malawi, getuigde hoe hij zonder officiële aanklacht werd opgepakt na een toespraak op een internationaal congres. Intimidatie. Gelukkig voor hem brachten vrienden van hem zijn situatie onder de aandacht van de internationale pers, zoniet was hij simpelweg 'verdwenen' zoals zovele van zijn landgenoten.
En dan was er ook Lydia Cacho, een Mexicaans onderzoeksjournaliste die me vertelde over de problemen die zij ondervond sinds de publicatie van haar boek Los Demonios del Edén (de Duivels van Eden) waarin ze schreef over een wijdverspreid kinderporno- en prostitutienetwerk waar ook enkele hooggeplaatste personen deel van zouden uitmaken.
Uw werking richt zich vooral op de middelbare scholen. Is er nood aan een vernieuwde oproep tot engagement bij onze jongeren?
GEYSEN: Tijdens lezingen over mijn boeken of het opvoeren van theaterstukken voel ik aan hoezeer jonge mensen aangesproken kunnen worden door vaak 'moeilijke' thema's - als je de inhoud maar op een juiste manier verpakt. Op een door ons georganiseerde poëzieavond lazen WIPC- en PEN-bestuursleden gedichten voor van vervolgde collega's uit de hele wereld. Het aanwezige publiek reageerde enthousiast. Er werd besloten 'iets meer' te doen met het gebruikte materiaal. Dat 'iets meer' groeide uit tot een project met twee pijlers: de website en een lezing voor scholen met rollenspel. Met dit initiatief hopen we ogen te openen.
Philip Hoorne (Knack)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten